O pradziadach dzisiejszych rowerów możecie przeczytać w pierwszej części (link) naszej podróży po historii jednośladów. W niniejszym wpisie opowiemy o przełomowych z perspektywy rozwoju tych pojazdów wynalazkach – łańcuchu, mechanizmie korbowym, pedałach i oponach pneumatycznych. Końcówka XIX wieku to “złoty okres” w dziejach udoskonalania konstrukcji rowerów, dlatego zachęcamy do lektury!
Od naprawy drezyny, do genialnego wynalazku
W 1860 roku do zakładu serwisującego powozy należącego do pana Pierre’a Michaux zgłosił się jegomość z uszkodzoną drezyną. W Micheaux obudził się zmysł wynalazcy i postanowił on nie tylko drezynę naprawić, ale także ją udoskonalić. Zamocował on do pojazdu drewniane pedały mocowane na przednim kole, co zrewolucjonizowało sposób napędzania jednośladów.
Francuski rzemieślnik otworzył wraz z synem manufakturę, która wytwarzała do 5 welocypedów dziennie. W 1861 roku usprawnili oni jeszcze swoje rozwiązanie i zaczęli montować w pojazdach mechanizm korbowy wyposażony w pedały. Welocyped zaczynał coraz bardziej przypominać dzisiejsze rowery. Rodzinny zakład tworzył jednoślady zbudowane ze stalowych prętów, na których mocowane było siodło (rozwiązanie to miało zmniejszać wstrząsy), drewnianych kół obleczonych z zewnątrz stalową ramą i nowoczesnych, jak na ówczesne czasy, mechanizmów napędzania – korby z pedałami. Rozwiązanie to było o tyle niedoskonałe, że aby zwiększyć możliwą do osiągnięcia prędkość poruszania się, konieczne było instalowanie coraz większego przedniego koła przy jednoczesnym zmniejszaniu tylnego, co doprowadziło do powstawania pojazdów o wysokości osiągającej nawet 1,5 metra! W ten sposób narodziły się bicykle.
“Złote czasy” rozwoju rowerów
Już w 8 lat po rozpoczęciu produkcji rowerów z pedałami nadeszło kolejne usprawnienie, a mianowicie łożysko kulkowe, które ułatwiło napędzanie roweru (1869 r.). Udoskonalono również szprychy poprzez mocowanie cienkich, stalowych elementów zamiast ciężkich, drewnianych.
Początek lat 70’ XIX wieku to rozpoczęcie pierwszej, seryjnej produkcji jednośladów, a mianowicie bicykli “Ariel-Cycle”. Ze względu na specyficzną budowę (wielkie koło z przodu i malutkie z tyłu), zyskały one w Anglii przydomek “penny-farting” od największej i najmniejszej monety obowiązującej na Wyspach. Bicykle, ze względu na swoją budowę, były nieporęczne i niebezpieczne. Stało się jasnym, że dla pełnej funkcjonalności będzie potrzebne opracowanie innego napędu, co jednak nie miało nastąpić zbyt szybko…
W 1873 roku Harry John Lawson stworzył rower o równych kołach dzięki zastosowaniu przekładni i łańcucha, ale z napędem na koło przednie, co uniemożliwiało w pełni wygodne kierowanie pojazdu. W 6 lat później powstał (również dzięki Harremu Johnowi Lawsonowi) pierwszy rower z napędm na koło tylne, ale zachowujący kształt bicykla, co nadal nie było rozwiązaniem doskonałym.
Przełom nastąpił dopiero w 1885 roku, kiedy to bratanek Harrego Johna – John Kemp Stanley – skonstruował “Rover Safety Cycle”. Jednoślad o dwóch równych kołach, z tylnym napędem i w pełni skrętną kierownicą. Właśnie od tego wynalazku wzięła się w Polsce nazwa “rower”, która pierwotnie wywodziła się z angielskiego czasownika “wędrować”/”włóczyć się”. Jeżeli kogokolwiek mielibyśmy nazwać dziadkiem dzisiejszych rowerów, to miano to w pełni należy się właśnie Johnowi Kempowi Stanleyowi.
Weterynarz z Belfastu i pierwsze opony
Jazda na rowerach wyposażonych w drewniane koła była – używając eufemizmu – niezbyt przyjemna. Wykorzystanie pełnej, lanej gumy niewiele poprawiło ten stan rzeczy.
Dopiero w 1888 roku John Boyd Dunlop – weterynarz z Belfastu – wynalazł i opatentował oponę pneumatyczną. Odkrycie to było prawdziwym zbawieniem dla pośladków cyklistów, jak również zwiększyło bezpieczeństwo jazdy.
Trzy lata później Francuzi – Edouard i André Michalin – wynaleźli dętkę rowerową. Wzrosła dzięki temu przyczepność i wygoda, a rozwiązanie to jest stosowane w jednośladach (i nie tylko!) do dziś.
Mamy nadzieję, że z niecierpliwością będziecie czekać na część trzecią naszej historii, a wierzcie – jest na co! Przechodzimy bowiem do pierwszych, wielkich rowerowych wydarzeń…
Pingback: Poznaj historię rowerów i kolarstwa - jak powstał pierwszy rower